Een persoon ontvangt informatie van de buitenwereld. Hij is in staat om de interne en externe vormen van objecten te representeren, om te anticiperen op hun veranderingen in de tijd, om hun beelden terug te roepen tijdens perioden van afwezigheid van deze objecten. Dit alles wordt mogelijk gemaakt door menselijk denken. Het denkproces is een complex mechanisme, gebaseerd op gewaarwordingen, perceptie, informatieverwerking. De volgende soorten mentale functies worden onderscheiden:
- analyse;
- synthese;
- vergelijking;
- generalisatie;
- indeling;
- abstractie;
- specificatie.
Laten we de laatste twee termen nader bekijken.
Abstractie en specificatie
Deze processen zijn nauw met elkaar verbonden. Abstractie (Latijnse abstractio) is een afleiding. De mens wordt afgeleid van een aantal eigenschappen en relaties van het object, doordringend in zijn diepte. Een voorbeeld van abstractie kan de studie van een bepaald ras van bomen zijn (bijvoorbeeld naaldbomen). Tijdens het bestuderen ervan worden we afgeleid van de eigenschappen die inherent zijn aan alle bomen, maar concentreren we ons alleen op de kenmerken van dit ras, zoals naalden, extractie van hars, de specifieke geur van alle coniferen. Dat wil zeggen, abstractie is de concentratie op meer algemene dingen.
Specificatie is het tegenovergestelde van dit proces. Het laat niet toe afgeleid te worden van verschillende eigenschappen en attributen van objecten en verschijnselen, maar geeft hen meer aandacht. Zo is het beton - het vullen van een afbeelding van privéborden.
De term concretisering (Latijn - concretus - ontwikkeld, gecondenseerd) betekent een logische techniek die wordt gebruikt in het kennisproces. Deze gedachtehandeling, eenzijdig het fixeren van dit of dat kenmerk van het onderwerp, zonder rekening te houden met de verbanden met andere karakteristieken, dat wil zeggen, zonder ze te combineren in één geheel, maar elk afzonderlijk te bestuderen. Meestal wordt de methode van specificeren gebruikt bij de uitleg van nieuw lesmateriaal. Een visueel hulpmiddel hiervoor zijn tabellen, diagrammen en delen van objecten.
In logica wordt het concept van concretisering toegepast op een mentale operatie, die het mogelijk maakt om mentaal van abstract (algemeen) naar individu te gaan. In de educatieve activiteit zijn voorbeelden van specificiteit wiskundige of grammaticale regels, fysieke wetten, enz. Een belangrijke rol van concretisering speelt in de uitleg die we aan andere mensen geven, bijvoorbeeld de uitleg van de les door de leraar. In algemene bewoordingen is de les duidelijk, maar als je naar details vraagt, hebben kinderen problemen. Daarom kan de opgedane kennis in de praktijk niet worden toegepast vanwege hun abstracte inzicht. In dit geval moeten kinderen de algemene bepalingen van de les onthouden, zonder de inhoud ervan te begrijpen. Gezien deze denkfiguren, zou de leraar klassen moeten gebruiken met voorbeelden, visueel materiaal en specifieke gevallen.
Dit denkproces speelt ook een belangrijke rol in ons dagelijks leven. Met zijn hulp verbinden we onze theoretische kennis met levensactiviteit en oefening. De afwezigheid van concretisering transformeert kennis in naakte en nutteloze abstracties.
De totaliteit van abstractie en concretisering in de psychologie is de belangrijkste voorwaarde voor een echt begrip van de werkelijkheid. Het dominante concrete denken, zonder abstractie, kan spreken van een persoon met afwijkingen in intellectuele ontwikkeling. Dit kunnen lichte vormen van oligofrenie, dementie, epilepsie, enz. Zijn. Daarom is het voor de algemene ontwikkeling van het denken eerst noodzakelijk om zijn concrete activiteit te ontwikkelen en er abstractie aan toe te voegen.